Şeyh Ahmed Yasin Bursevi KS.
Naksıbendı Bursevi
Zikir çekmek, İslam tasavvufunda ve dinî hayatta büyük bir öneme sahiptir. Zikir, Allah'ı anmak, O'nun isimlerini tekrar etmek ve kalbi Allah'a bağlamak için yapılan bir ibadettir. Zikrin faziletleri ve manevi halleri hakkında bazı önemli noktalar şunlardır:
Zikrin Faziletleri:
1. Allah’ın (cc) Emri ve Peygamberimizin (s.a.v.) Sünnetidir:
- Kur'an-ı Kerim'de birçok ayette Allah'ı zikretmek emredilir. Örneğin:
Ey iman edenler! Allah'ı çokça zikredin. (Ahzâb Sûresi, 41)
- Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de sürekli zikirle meşgul olur ve ümmetine tavsiye ederdi.
2. Kalbin Huzur Bulması:
- Bilin ki kalpler ancak Allah'ı anmakla huzur bulur. (Ra'd Sûresi, 28)
- Zikir, insanın gönlünü ferahlatır, sıkıntıları hafifletir.
3. Günahların Bağışlanması:
- Peygamberimiz (s.a.v.) buyurmuştur:
Kim 'Lâ ilâhe illallah' zikrini çokça söylerse, bu zikir onun günahlarını döküverir; ağacın yapraklarını dökmesi gibi. (Tirmizî)
4. Manevi Yükseliş ve Rızık Bereketi:
- Zikir, kişinin manevi derecesini yükseltir, rızkına bereket katar.
- Allah'ı çok zikreden erkekler ve zikreden kadınlar... İşte Allah, bunlar için bir mağfiret ve büyük bir mükâfat hazırlamıştır. (Ahzâb Sûresi, 35)
5. Şeytanın Uzaklaşması:
- Zikir, şeytanın vesveselerini uzaklaştırır.
- Hadis-i şerifte: Şeytan, insanın üzerine oturur. Eğer kişi Allah'ı zikrederse, şeytan geri çekilir. Eğer gaflet ederse, şeytan onun kalbine vesvese verir. (Buhârî)
Zikrin Faziletleri:
1. Allah’ın (cc) Emri ve Peygamberimizin (s.a.v.) Sünnetidir:
- Kur'an-ı Kerim'de birçok ayette Allah'ı zikretmek emredilir. Örneğin:
Ey iman edenler! Allah'ı çokça zikredin. (Ahzâb Sûresi, 41)
- Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de sürekli zikirle meşgul olur ve ümmetine tavsiye ederdi.
2. Kalbin Huzur Bulması:
- Bilin ki kalpler ancak Allah'ı anmakla huzur bulur. (Ra'd Sûresi, 28)
- Zikir, insanın gönlünü ferahlatır, sıkıntıları hafifletir.
3. Günahların Bağışlanması:
- Peygamberimiz (s.a.v.) buyurmuştur:
Kim 'Lâ ilâhe illallah' zikrini çokça söylerse, bu zikir onun günahlarını döküverir; ağacın yapraklarını dökmesi gibi. (Tirmizî)
4. Manevi Yükseliş ve Rızık Bereketi:
- Zikir, kişinin manevi derecesini yükseltir, rızkına bereket katar.
- Allah'ı çok zikreden erkekler ve zikreden kadınlar... İşte Allah, bunlar için bir mağfiret ve büyük bir mükâfat hazırlamıştır. (Ahzâb Sûresi, 35)
5. Şeytanın Uzaklaşması:
- Zikir, şeytanın vesveselerini uzaklaştırır.
- Hadis-i şerifte: Şeytan, insanın üzerine oturur. Eğer kişi Allah'ı zikrederse, şeytan geri çekilir. Eğer gaflet ederse, şeytan onun kalbine vesvese verir. (Buhârî)
Zikir Çekerken Ortaya Çıkan Manevi Haller:
1. Sekr Hâli (Kendinden Geçme):
- Bazı ârifler, zikir esnasında kendilerinden geçerek derunî bir coşku yaşarlar. Bu, ilâhî aşkın tecellisidir.
2. Sükûn ve Huzur:
- Zikir, kalbi sakinleştirir, insana iç huzuru verir.
3. Nûrânî Bir Ferahlık:
- Zikreden kişi, zamanla kalbinde bir nûr hisseder. Bu, imanın kuvvetlenmesinin bir alametidir.
4. İlâhî Sevgi ve Yakınlık (Kurbiyet):
- Zikir, kulun Allah'a yakınlaşmasını sağlar.
- Hadis-i Kudsî'de: Kulum beni zikrettiğinde, ben onunla beraberim. (Buhârî)
5. Göz Yaşları ve Tazarru (Yalvarış):
- Samimi zikir, kişiyi huşûya sevk eder, gözlerinden yaşlar akabilir.
En Faziletli Zikirler:
- Lâ ilâhe illallah (Kelime-i Tevhid)
- Subhânallâh, Elhamdülillâh, Allâhuekber (Tesbih, Tahmid ve Tekbir)
- Subhânallâhi ve bihamdihî
- Lâ havle velâ kuvvete illâ billâh
- Esma-i Hüsna (Allah'ın Güzel İsimleri)
Sonuç:
Zikir, müminin manevi hayatının temel taşıdır. Dünya meşgalelerinden uzaklaşıp Allah'a yönelmek, kalbi arındırmak ve ruhu yüceltmek için en etkili yollardan biridir. Zikir çeken kişi, hem dünyada huzur bulur hem de ahiret için büyük sevaplar kazanır.
Öyleyse siz beni (zikredin) anın ki ben de sizi anayım. (Bakara Sûresi, 152)
Daha detaylı bilgi için tasavvuf kitaplarına (İmam Gazali'nin Kalbin Nûru, İbn Ataullah İskenderî'nin Hikem-i Atâiyye gibi) başvurabilirsiniz.
Nefisten korunmak, İslam tasavvufunda ve ahlakında en önemli konulardan biridir. Nefis, insanı kötülüğe ve günaha sevk eden içsel bir düşmandır. Kur'an ve Sünnet'te nefsin tehlikelerine dikkat çekilmiş, onu terbiye etmenin yolları gösterilmiştir.
Nefis Nedir?
Nefis, insanın arzularını, ihtiraslarını ve benliğini temsil eder. Enfüs (nefisler) kelimesi Kur'an'da genellikle olumsuz anlamda kullanılır. Nefis, daima kötülüğü emreder:
"Çünkü nefis, kötülüğü şiddetle emreder."(Yusuf Sûresi, 53)
Ancak nefis terbiye edilirse "mutmainne" (tatmin olmuş nefis) mertebesine ulaşabilir:
Ey huzura ermiş nefis! Rabbine dön, O’ndan razı, O da senden razı olarak! (Fecr Sûresi, 27-28)
Nefisten Korunma Yolları
1. Nefsi Tanımak ve Kötülüğünü İtiraf Etmek
- Nefis, kendini beğenir, gurur ve kibirle doludur.
- İlk adım, nefsin kötülüğünü kabul etmek ve ona güvenmemektir.
2. Sürekli Zikir ve İbadetle Meşgul Olmak
- Zikir (Allah'ı anmak), nefsin şerrinden korunmanın en güçlü silahıdır.
- "Lâ ilâhe illallah" "Estağfirullah" "Hasbünallahu ve ni‘mel vekîl" gibi zikirler nefsi zayıflatır.
3. Nefis Muhasebesi (Kendini Hesaba Çekmek)
- Her gün akşam "Bugün nefsim bana ne yaptırdı?" diye düşünmek gerekir.
- "Hesaba çekilmeden önce kendinizi hesaba çekin." (Hadis-i Şerif, Tirmizî)
4. Az Yemek, Az Uyumak, Az Konuşmak
- Nefis, mideden beslenir. Çok yemek, şehveti ve günahı artırır.
- "İnsanoğlu mideden daha şerli bir kap doldurmamıştır." (Hadis, Tirmizî)
- Az uyku, nefsin tembelliğini kırar.
5. Riyazet ve Nefsi Zorluklara Alıştırmak
- Oruç tutmak, nefsi zayıflatır.
- "Oruç, nefsin şehvetlerini kıran bir kalkandır."(Hadis, Nesâî)
- Lüks ve rahatlıktan uzak durmak, nefsin isteklerini kırar.
6. Şeytan ve Nefsin Vesveselerine Karşı Uyanık Olmak
- Nefis, şeytanla işbirliği yapar.
- "Şeytan sizin açık bir düşmanınızdır, öyleyse onu düşman bilin."(Fâtır Sûresi, 6)
- "Vesveseye kapıldığınızda 'Âmentü billâhi ve Rasûlihî' deyin." (Hadis, Buhârî)
7. Salihlerle Beraber Olmak
- Kötü arkadaş, nefsi azdırır; iyi arkadaş ise terbiye eder.
- "Kişi, dostunun dini üzeredir."(Hadis, Tirmizî)
8. Dua ve İstiğfar ile Nefisten Allah'a Sığınmak
- "Ey Rabbim! Nefsime hakkıyla hâkim olamıyorum, beni bağışla!" (A‘râf Sûresi, 23)
- "Allah’ım! Nefsimin şerrinden sana sığınırım." (Hadis, Tirmizî)
Nefsin Mertebeleri (7 Kademe)
1. Nefs-i Emmare → Günaha meyilli, kötülüğü emreden nefis.
2. Nefs-i Levvâme→ Günah işleyip pişman olan nefis.
3. Nefs-i Mülhime→ İlham alan, iyilik-kötülüğü seçebilen nefis.
4. Nefs-i Mutmainne→ Allah’a teslim olmuş, huzura ermiş nefis.
5. Nefs-i Râdıye→ Allah’tan razı olmuş nefis.
6. Nefs-i Mardıyye → Allah’ın razı olduğu nefis.
7. Nefs-i Kâmile → Olgunlaşmış, kemale ermiş nefis.
Sonuç
Nefisten korunmak, ömür boyu süren bir mücadeledir. Nefis terbiyesi olmadan gerçek maneviyata ulaşılamaz. "Nefsini kötülüklerden arındıran kurtuluşa ermiştir." (Şems Sûresi, 9)
Tavsiye Eserler:
- İmam Gazali – "Kimyâ-yı Saâdet"
- İbn Kayyım el-Cevziyye – "Nefis Terbiyesi"
- Ebu Talib el-Mekkî – "Kûtü'l-Kulûb"
Nefis, öldürülmesi gereken bir düşman değil, terbiye edilmesi gereken bir binektir. Onu İslam’a hizmetkâr kılmak en büyük başarıdır.
